Rodzaj przenośnika cieczy, maszyna do podnoszenia wody z niższego poziomu na wyższy.
Działa poprzez wytworzenie różnicy ciśnień między stroną ssawną, a stroną tłoczną ruchomego organu roboczego - tłoka.
Tłok napędzany jest energią mechaniczną. Żeby pompa mogła pracować, najczęściej musi być zalana, co oznacza, że przestrzeń robocza pompy oraz rurociąg ssawny muszą być wypełnione cieczą w momencie rozruchu pompy.
Przed pojawieniem się pomp wodnych jedynymi maszynami do podnoszenia wody były: żuraw, koło zaopatrzone w czerpaki, lub śruba Archimedesa.
Wynalazek pompy wodnej tłoczącej, przypisuje się greckiemu konstruktorowi i wynalazcy Ktesibiosowi w III wieku p.n.e. Była to dwucylindrowa sikawka pożarnicza, której w starożytności często używano. W średniowieczu zaprzestano jej używania, i dopiero około roku 1433, opisał działanie pompy ssąco - tłoczącej z zaworami na tłokach włoski inżynier, Mariano di Jacopo (zwany Taccola).
Ciekawostką jest fakt, że przez wiele wieków nie potrafiono wyjaśnić faktu, dlaczego pompa wodna tłokowa nie może ciągnąć wody z głębokości większej niż 9 metrów. Dopiero w roku 1643, Evangelista Torricelli dał odpowiedź na to pytanie, uzasadniając ten fakt istnieniem ciśnienia atmosferycznego.
Już od XV wieku pompy wodne tzw. 3-piętrowe, pracowały w górnictwie europejskim, a do ich napędu służyły przeważnie mięśnie ludzi lub zwierząt. Opis ich działania podał Georgius Agricola.
Pompy tłokowe (przed wynalezieniem pomp wirowych) używane były w miejskich systemach zasilających w wodę pitną - wodociągach - czasem jeszcze można spotkać taką pompę na ulicach miast i napić się z niej wody.
Zasada działania pompy wyporowej jest następująca:
Za pośrednictwem mechanizmu korbowodowego napędzane jest tłoczysko 1 sztywno połączone z tłokiem, w którym jest wbudowany zawór tłoczny 2.
Tłok przesuwa się wewnątrz korpusu zwanego cylindrem 3 - przesuwając się w górę powiększa przestrzeń ssawną pompy i w tym samym czasie samoczynnie otwiera się zawór ssawny 4 będący u wylotu rurociągu ssawnego 5.
Zasysana ciecz wypełnia komorę roboczą pompy.
W czasie ruchu tłoka w dół zawór ssawny jest zamknięty i jednocześnie otwiera się zawór tłoczny. Ciecz zostaje wypchnięta do rurociągu tłocznego.
Kolejny ruch tłoka w górę wypycha zassaną ciecz na zewnątrz pompy 
