REKLAMY
Jan Heweliusz

Gdański astronom (1611 - 1687).

Johannes Hevelius (Hewelke), pochodził z rodziny bogatych piwowarów. W wieku siedmiu lat rozpoczął naukę w gdańskim Gimnazjum Akademickim.

Tam właśnie, jego nauczyciel matematyki Peter Krüger po raz pierwszy zainteresował go astronomią.

Szkołę ukończył jako 18-latek i rozpoczął pracę w warsztacie mechanicznym, gdzie nauczył się podstaw szlifierki szkła, miedziorytnictwa i tokarstwa.


REKLAMY

Próbował swych sił również w budowaniu prostych instrumentów astronomicznych. Resztę czasu poświęcał na zgłębianie podstaw prawoznawstwa i ekonomii politycznej.
Rok później rozpoczął studia na Uniwersytecie w Lejdzie, ale wkrótce zrezygnował, bo okazało się, że prawo jednak go nie pociąga, a poziom nauczania astronomii nie stoi na wysokim poziomie.

W latach 1632-1643 często podróżował -do Szwajcarii, Londynu i Paryża, gdzie poznał wielu astronomów. W roku 1634 ze względu na chorobę ojca wrócił do Gdańska, skończył studia prawnicze i jednocześnie pracował w browarze będącym rodzinną własnością. Dał się poznać jako niezrównany piwowar, warząc w odziedziczonym po ojcu browarze piwo zwane jopejskim.
Dziś jeszcze w Gdańsku produkowane jest piwo o nazwie Heweliusz, niskogazowane, o cierpkim i wyrazistym smaku.

W roku 1640 zbudował w dwóch izbach na poddaszu swej kamienicy pierwsze obserwatorium nazywając je Stellaeburgum, czyli Gwiazdogród. Zamontował w nim własnoręcznie wykonany sekstant i kwadrant oraz mosiężny kwadrant azymutalny, który wcześniej był własnością Petera Krügera.

Największym i najważniejszym jego dziełem (które zadedykował swojemu miastu), był pierwszy w kartografii naukowej topograficzny atlas Księżyca: Selenographia z 1647 roku. Wyniki jego obserwacji powierzchni Księżyca, aktualne były przez następne 200 lat. Nazwy, które nadał kilku kraterom i łańcuchom górskim na Księżycu używane są do dzisiaj.
Był członkiem Towarzystwa Królewskiego w Londynie od 1664 roku.
Zbudował największy wówczas na świecie teleskop o 50-krotnym powiększeniu. Zastosował wahadło do odmierzania czasu w roku 1652. Był pomysłodawcą i wykonawcą pierwszego na świecie peryskopu.

REKLAMY

Wynalazł również śrubę mikrometryczną, którą zamontował przy mikroskopie pomiarowym. W latach 1648-1682 wykonywał pomiary deklinacji magnetycznej i odkrył jej zmiany.
strona z księgi CometographiaOd lat pięćdziesiątych interesował się tematyką kometarną, publikując w 1665 roku Prodromus cometicus, w 1668 roku Cometographię, oraz szereg drobniejszych pism. Opisał obserwacje 9 komet, które polegały wówczas prawie wyłącznie na wyznaczeniu ich położenia, a następnie na zbadaniu ich widomej drogi na kuli niebieskiej - tutaj zapewne przydawał się jego wyjątkowo dobry wzrok.

W 1673 ukazała się część pierwsza dzieła Heweliusza: Machina coelestis, zawierająca historię astronomii i opis obserwatorium w Gdańsku, oraz zbudowanego przez Heweliusza pod Gdańskiem wielkiego teleskopu długości 50 metrów, będącego wówczas największym teleskopem na świecie.

Wprowadził do astronomii 7 nowych gwiazdozbiorów, wśród nich Scutum Sobiescianum (Tarcza Sobieskiego, obecnie zwana Tarczą).
Opracował katalog 1564 gwiazd 

Znaki drogowe | Karta rowerowa | Karta rowerowa - to proste | Wiersze miłosne | 1000 pytań | Naj naj naj