Automatyczne urządzenie służące do wypłaty gotówki za pomocą karty płatniczej.
Zbudowany został dlatego, że jego konstruktor nie mógł skorzystać ze swojego konta w dni wolne od pracy.
Jego autorem był w roku 1967 John Shepherd-Barron urodzony w 1925 roku w Szkocji - został za to nagrodzony Orderem Imperium Brytyjskiego.
Podobno wymyślił to urządzenie podczas kąpieli, zainspirowany automatami z czekoladą.
Pierwszy bankomat uruchomił w swoim oddziale brytyjski bank Barclays w londyńskiej dzielnicy Enfield a wyprodukowała go firma De la Rue - nazwano go automatycznym kasjerem (ATM - Automated Teller Machine).
Urządzenie nie działało wówczas na karty magnetyczne, lecz na specjalnie perforowane papierowe talony o ustalonych nominałach. Talony były radioaktywne, każdy zawierał niewielką ilość promieniującego węgla C14, ale była to naprawdę niewielka ilość, sam pomysłodawca twierdził, że aby człowiek odniósł jakieś obrażenia w wyniku promieniotwórczości czeków, musiałby wcześniej zjeść około 136 tysięcy tych dokumentów.
Do potwierdzenia tożsamości klienta miał służyć sześciocyfrowy kod, ale kiedy pomysłodawca przedstawił swój projekt żonie, ta stwierdziła, że nie zapamięta więcej niż cztery cyfry. Tak powstał PIN - co ciekawe, skrót pochodził od przezwiska żony wynalazcy, dopiero później dopasowano do niego angielski opis: Personal Identyfication Number.
Początkowo można było wypłacić tylko 10 funtów, co jednak zdaniem twórcy wówczas wystarczało na "szalony weekend". Pierwszą osobą, która wypłaciła gotówkę z bankomatu 27 czerwca 1967 roku, był aktor komediowy Reg Varney. Pod koniec lat 60-tych, na świecie było już 781 bankomatów.
Bankomaty na karty wprowadzono w 1972 roku i do 1984 roku wyparły one swoich poprzedników. W roku 2007, na całym świecie, funkcjonowało ponad 1,6 miliona urządzeń tego typu.
W Polsce pierwszy bankomat został umieszczony w drugiej połowie lat osiemdziesiątych, w III oddziale Banku Polska Kasa Opieki SA w Warszawie.
Bankomat z wyglądu przypomina automat do gier. Ma ekran i przyciski. Dzięki bankomatowi nie trzeba już wypisywać czeku, ani stać w kolejce do kasy. Wystarczy podejść do automatu, włożyć do niego magnetyczną kartę, wystukać tajny kod złożony z czterech cyfr, wybrać kwotę do wypłaty i... odebrać pieniądze. Bankomat to taki elektroniczny kasjer.
Jak to działa?
Bankomat służy przede wszystkim do wypłaty gotówki, jednak nie tylko. Najnowsze maszyny mogą dokonywać operacji na kontach, przyjmować gotówkę od klientów, oraz drukować potwierdzenia wpłat i wypłat. Bankomat w rzeczywistości składa się z dwóch urządzeń: z komputera, który odpowiada za identyfikację karty użytkownika i wymianę informacji z centralą, oraz kasy wypłacającej pieniądze. Gotówkę umieszczoną wewnątrz bankomatu chroni stalowy sejf.
Przy każdej transakcji bankomat na bieżąco łączy się z centralnym komputerem. Gdy wkładamy kartę, bankomat żąda podania numeru tajnego kodu, tzw. PIN-u. Sprawdza w ten sposób tożsamość użytkownika i to, czy karta nie została skradziona. Jeśli dane klienta odczytane z paska magnetycznego lub chipa zgadzają się z podanym przez niego PIN-em, bankomat wydaje pieniądze.
PIN to osobisty numer identyfikacyjny, który nie jest zanotowany w żadnych dokumentach i jest znany tylko właścicielowi karty bankomatowej.
W przyszłości bankomaty będą nie tylko pełnić rolę kasjerów wypłacających gotówkę, ale także pracowników decydujących o przyznaniu kredytu czy wydaniu karty kredytowej. W USA już dziś działają bankomaty sprzedające znaczki pocztowe, czy bilety na... zawody sportowe 
