REKLAMY
elementarz z 1957 roku - z takiego uczył się liter autor tej strony

Książka wprowadzająca w najbardziej podstawowe zagadnienia jakiejś dziedziny.

Inaczej mówiąc - jest to zbiór elementarnej wiedzy w danym zagadnieniu, np.: elementarz języka polskiego, elementarz pierwszoklasisty (z łacińskiego: elementarius - początkowy).

Rozwój druku i pojawienie się coraz większej ilości książek sprawiło, że już pod koniec piętnastego wieku w Polsce pojawiły się pierwsze pisemne próby usystematyzowania sposobów nauczania czytania i pisania.

Twórcami pierwszych takich podręczników byli: Jakób Parkosz z Żórawicy i Stanisław Zaborowski, którzy ustalili i uporządkowali dźwięki polskie oraz oznaczające je litery.
Ponadto Zaborowski w roku 1518 dodał, jako przykład zastosowania swych pomysłów i prawideł w druku, główne modlitwy i wiadomości z katechizmu, które: "każdy chrześcijanin powinien umieć".


REKLAMY

W szesnastowiecznej Polsce nauczaniem dzieci zajmowali się m.in. Gliczner i Herbert. Obaj proponowali, żeby uczyć: "...pierwej abecadła, potem sylabizować albo litery składać, a na ostatek czytać zupełną sentencję albo słowa..." Najdawniejszym znanym (i zachowanym we fragmentach) polskim elementarzem jest "Nauka krótka ku czytaniu pisma polskiego", drukowana gotykiem w Królewcu około roku 1570.
Z roku 1633 jest znana książka "Dla dziatek nauka czytania polskiego" z ilustracjami, wydana drukiem gockim w Wilnie.

W późniejszych latach znany i ceniony był "Elementarz dla szkół parafialnych narodowych", wydany w roku 1785 przez Komisję Edukacji Narodowej w Krakowie. Popularne były również: elementarz K. Wolskiego "Nauka początkowego czytania, pisania i rachunków" z roku 1811, oraz "Elementarzyk ułożony wedle metody pisania i czytania" z 1851 roku napisany przez E. Estkowskiego.

Wiek XX przyniósł najsłynniejszy Elementarz autorstwa Mariana Falskiego. Pierwsze wydanie (z ilustracjami Jana Rembowskiego), pod tytułem: "Nauka czytania i pisania dla dzieci" ukazało się w roku 1910 i zrewolucjonizowało metodykę nauki czytania w Polsce.
Kolejne jego wersje były aktualizowane zgodnie z duchem czasów.
Z powodu zapóźnień edukacyjnych sporej części ludności, W 1920 roku pojawił się "Elementarz powiastkowy" dla dorosłych analfabetów, który Falski opracował na zamówienie władz.
To wtedy pojawiło się słynne zdanie: "Ala ma kota”, symbolizujące elementarz w potocznej polszczyźnie.
elementarze FalskiegoPo II wojnie światowej, w roku 1949, wznowiono edycję Elementarza z uwzględnieniem obowiązkowych wówczas elementów ideologii komunistycznej (ale bez wymieniania postaci Stalina).
Kolejna wersja ukazała się w 1957 i przetrwała siedemnaście lat. Ostatnia wersja ukazała się w 1974 (już po śmierci autora), z nowocześniejszymi ilustracjami Janusza Grabiańskiego.

Pomimo, że minęło już 100 lat od momentu pojawienia się pierwszej wersji Elementarza, jest on nadal popularny i choć nie jest już podręcznikiem szkolnym, choć wszechobecne stały się komputery, nadal cieszy się zainteresowaniem 


Ciekawostka:

Niedawno, w XXI wieku, wznowiono druk elementarza w wersji z 1957 roku.

Znaki drogowe | Karta rowerowa | Karta rowerowa - to proste | Wiersze miłosne | 1000 pytań | Naj naj naj