REKLAMY
kipu

Kipu (Quipu, Khipu) to sposób zapisu rachunków z wykorzystaniem sznurka.

Posługiwali się nim członkowie klasy panującej państwa Inków, oraz specjalni rachmistrze - prawdopodobnie łatwe to nie było, ponieważ różnym rodzajom węzłów oraz ich kombinacjom przypisywane były odrębne znaczenia. Istniało kilka odmian kipu, które umożliwiały administratorom imperium m.in. ewidencję ludności, obliczanie podatków, zapisywanie stanów magazynowych, składanie sprawozdań, przechowywanie danych historycznych, kalendarzowych, itp.

REKLAMY

Najbardziej znanym i najlepiej zbadanym przykładem jest kipu, używane w Ameryce Południowej właśnie przez Inków. Ze względu na fakt, że w czasie podboju przez hiszpańskich kolonizatorów większość egzemplarzy została spalona, współcześnie zachowało się mniej niż 1 000 egzemplarzy tego zagadkowego protoplasty pisma.
Wiadomo też, że pismo węzełkowe używane było również w Chinach.

sznury kipuTen rodzaj trójwymiarowego zapisu był nazywany "pismem węzełkowym", ze względu na swoją formę: zbiór wykonanych z bawełny lub włosia lamy i alpaki kolorowych sznurków z supełkami - kipu oznacza w języku keczua: węzeł. Służyło do zapamiętywania liczb (najprawdopodobniej w systemie dziesiętnym), a być może również i innych informacji. Wyniki badań sugerują, że kipu mogło przechowywać także dane nienumeryczne, takie jak nazwy geograficzne, imię twórcy lub właściciela oraz przedmiot obliczeń.
Jedno kipu mogło liczyć od kilku, do nawet 2 000 sznurów.

Niedawne odkrycia na północnym wybrzeżu Peru wskazują, że kipu było stosowane już przez lud Caral - jedną z najstarszych znanych obecnie prekolumbijskich cywilizacji istniejących przed około pięciu tysiącami lat. Byłoby więc jednym z najstarszych - obok pisma klinowego z Mezopotamii - systemów zapisywania informacji na świecie.

Z kolei w starożytnych Chinach pismo węzełkowe było używane z pewnością w połowie pierwszego tysiąclecia p.n.e. Świadczą o tym m.in. jeden z komentarzy o trygramach do Księgi Przemian, oraz Daodejing (rozdz. 80). sznury kipuJeszcze w II wieku n.e. historyk Zheng Xuan pisał, że w przeszłości używano węzłów do zapisywania wiadomości o ważnych wydarzeniach.


Ciekawostką jest to, że kipu odnaleziono również w Polsce. Zgodnie z opowieściami przewodników z Niedzicy, właśnie w tym zamku, w 1946 roku, wicemarszałek Sejmu Andrzej Benesz znalazł schowane (ponoć już w XVIII wieku) kipu. Podobno miały być w nim zawarte informacje o skarbie Inków, ukrytym gdzieś na terenie naszego kraju 

Znaki drogowe | Karta rowerowa | Karta rowerowa - to proste | Wiersze miłosne | 1000 pytań | Naj naj naj