REKLAMY
Ludwik Zamenhof

Polski lekarz okulista, właściwie Eliezer Lewi Samenhof (1859 - 1917).

Pochodził z wielodzietnej żydowskiej rodziny, miał 10 rodzeństwa. W domu rodzinnym mówiono w jidysz, a drugim językiem był rosyjski, lub (jak podają inni biografowie) polski.
Dzieciństwo spędził w Białymstoku, mieście zamieszkiwanym przez kilka grup narodowych: Rosjan, Niemców, Polaków i Żydów. Często na tym tle dochodziło do konfliktów, w ich załagodzeniu nie ułatwiała sprawy bariera językowa.
Już w wieku 10 lat, napisał dramat Wieża Babel, czyli tragedia białostocka w pięciu aktach. Być może wtedy wpadł na pomysł, aby stworzyć jeden wspólny międzynarodowy język.


REKLAMY

Jako czternastoletni uczeń gimnazjum w Warszawie, rozpoczął pracę nad tym językiem. Po pięciu latach przygotowań i opracowaniu pierwszej wersji swojego języka - Lingwe Uniwersala, w roku 1878 zaczął uczyć podstaw języka grupę 6-7 przyjaciół.
Wprawdzie ta pierwsza, zawiązana przez niego grupa wkrótce się rozpadła, ale nadal pracował nad swoim językiem uniwersalnym. Pomagała mu w tym znajomość przynajmniej kilku różnych języków, poza tym poznał również trochę volapük – sztuczny język wymyślony w Niemczech niemal dekadę przed powstaniem esperanto.

W roku 1885 Zamenhof ukończył projekt języka międzynarodowego znanego w dzisiejszej formie.

Dwa lata później, 26 lipca 1887 w Warszawie, Zamenhof opublikował Unua Libro, czyli pierwszy podręcznik do nauki esperanto, którego tytuł można dosłownie przetłumaczyć jako "pierwsza książka", zawierający 920 słów bazowych, z których z pomocą 19 prostych gramatycznych reguł można było tworzyć dziesiątki tysięcy innych słów.
Książka została wydana pod pseudonimem Doktoro Esperanto, co oznacza "lekarz pełen nadziei" - druga część tego pseudonimu została przyjęta jako nazwa języka.

walentynkowy zbiór słówek esperantoPierwszy związek esperantystów powstał we Francji w 1898 roku.
W roku 1905 roku, we francuskim mieście Bologne, miał miejsce pierwszy Światowy Kongres Esperanto. Tam właśnie, podpisano deklarację dotyczącą esperantyzmu, we wszystkich krajach europejskich. W Paryżu, odznaczono Zamenhofa Orderem Legii Honorowej oraz podświetlono na jego cześć wieżę Eiffla.

Powstało nawet państewko Moresnet: neutralne terytorium leżące pomiędzy Belgią a Niemcami, w którym Esperanto stało się językiem urzędowym. Księstwo zmieniło nawet nazwę na Amikejo, co w języku esperanto oznacza "przyjaźń". Wyglądało na to, że esperanto spełni nadzieje pokładane w nim przez Zamenhofa.
Potem jednak wybuchła I wojna światowa i wielu odwróciło się od utopijnego języka, który nie zdołał powstrzymać Europy przed pogrążeniem się w zbrojnym konflikcie. Amikejo zostało zaanektowane przez Belgię i tym samym jedyne państwo, jakie kiedykolwiek przyjęło esperanto jako swój język urzędowy, przestało istnieć.


nagrobek Ludwika ZamenhofKolejny cios językowi Esperanto zadał wybuch II wojny światowej, a do jego potężnych wrogów należeli Adolf Hitler i Józef Stalin. Wszędzie tam, gdzie rządziły nazistowskie Niemcy i sowiecka Rosja, język esperanto był niszczony.
Hitler napisał nawet w Mein Kampf, że to język wykorzystywany przez Żydów, aby zdobyć kontrolę nad światem. Stalin, mimo że sam kiedyś uczył się esperanto i wspierał ten język, zaczął wysyłać esperantystów do gułagów.

Język esperanto miał być językiem obywateli świata, ale niestety, nie przyjął się. Istnieje jako hobby entuzjastów kontaktów międzynarodowych, ale zdecydowanie przegrywa z nowym językiem światowym, jakim już jest angielski  

Ciekawostka:
 Jedyna sztuka napisana przez Alfreda Nobla "Nemesis", tragedia prozą w czterech aktach o Beatrice Cenci, sztuka skandaliczna i bluźniercza, została w roku 2003 wydrukowana w Szwecji w dwóch językach - po szwedzku i w Esperanto.

Znaki drogowe | Karta rowerowa | Karta rowerowa - to proste | Wiersze miłosne | 1000 pytań | Naj naj naj