REKLAMY
wypełniony ząb amalgamatem

Ogólna nazwa stopów metali, w których jednym z podstawowych składników jest rtęć (tzw. ortęć).

Uzyskuje się je najczęściej przez rozpuszczenie jakiegoś metalu w ciekłej rtęci. Jednym z niewielu metali, których rtęć nie rozpuszcza, jest żelazo - dlatego wykorzystuje się je do produkcji naczyń do przechowywania amalgamatów.
Amalgamat może być cieczą lub ciałem stałym. Rtęć można z niego usunąć przez oddestylowanie lub odparowanie.

REKLAMY

Już w starożytnym Egipcie potrafiono wykorzystać właściwości rtęci do pozłacania różnych przedmiotów. Zapisany około 250 roku n.e. papirus, zawierał dokładną receptę jak to robić - wystarczyło rozpuścić złoto w rtęci, potem zanurzyć w tak powstałym amalgamacie pozłacany przedmiot, a po wyjęciu podgrzać go, rtęć ulatniała się, pozostawiając na przedmiocie ściśle przylegającą złotą powłokę. W podobny sposób amalgamat uzyskany ze srebra zaczęto wykorzystywać do pokrywania szkła, uzyskując tą drogą znakomite lustra.

wypełnienie zębów amalgamatemW średniowieczu potrafiono leczyć zepsute zęby wiercąc w nich otwór, usuwając zepsutą tkankę i wypełniając ubytek cyną, ołowiem, srebrem, a nawet złotem. Taki sposób opisał pod koniec średniowiecza, Giovanni d'Arcoli z Padwy.
Jednak prawdziwy przełom w stomatologii nastąpił dopiero po zastosowaniu amalgamatu, we Francji na początku XIX wieku - około 1816 roku. Była to mieszanina złożona w 50% rtęci i w 50% miedzi, srebra, cynku i cyny. Co prawda, praktycznie od początku uważano, że amalgamat jest zbyt toksyczny aby stosować go do leczenia zębów, jednak ze względu na łatwość jego wytwarzania oraz fakt, że była to substancja dająca sobie radę ze wszelkimi infekcjami bakteryjnymi - stosowanie mieszaniny rtęci stawało się coraz bardziej powszechne. Uważano, że to za materiał trwały i wyjątkowo solidny.

REKLAMY

Po tym jak bracia Crawcour (zwolennicy stosowania amalgamatu), dostali w 1833 roku zakaz uprawiania praktyki lekarskiej, przenieśli się do Stanów Zjednoczonych, gdzie rozkręcili nieźle prosperujący interes. Wprawdzie w połowie XX wieku Amerykańskie Stowarzyszenie Chirurgów Dentystycznych zakazało używania rtęci w plombach, jednak używano jej nadal.
O powszechności stosowania decydowały: największa wśród wypełnień wytrzymałość, duża łatwość zakładania w ubytku, rozszerzanie przy twardnieniu - niskie ryzyko próchnicy wtórnej, oraz wysoka trwałość do 30 a nawet 40 lat.

Obecnie notuje się odchodzenie od stosowania amalgamatu w dentystyce z uwagi na względy estetyczne (metaliczny kolor wypełnienia kontrastuje z tkanką zęba), narażenie lekarzy i pacjentów na kontakt z toksyczną rtęcią, oraz ze względów środowiskowych. Poza tym bardzo dobre przewodnictwo ciepła powoduje, że przy przyjmowaniu bardzo gorących lub zimnych posiłków może być odczuwany ból 

Znaki drogowe | Karta rowerowa | Karta rowerowa - to proste | Wiersze miłosne | 1000 pytań | Naj naj naj