Rodzaj ceramiki podobny nieco do porcelany.
Wytwarzany jest z zanieczyszczonego kaolinu wypalanego w temperaturze około 1000° Celsjusza. Gotowy produkt ma kolor od białego do jasnokremowego.
Wytwarzany jest najczęściej w wersji powleczonej nieprzezroczystym szkliwem.
Znany był już od starożytności na Wschodzie, gdzie stosowano szkliwa barwione tlenkami metali. Technikę tę znano również w Egipcie, Syrii i Persji - gdzie wykonywano m.in. barwnie polewane cegły.
Stamtąd wyrób dotarł do Azji Mniejszej, po czym udoskonalony przez Arabów dostał się wraz z kupcami do Hiszpanii i na Sycylię we Włoszech.
Około 1400 roku włoski ceramik z Faenzy - Luca Della Robia - odkrył nowy gatunek szkliwa, doskonale nadający się do pokrywania chropowatych, glinianych naczyń. Podczas wypalania w wysokiej temperaturze materiał ten mieszał się z naniesionymi na jego powierzchnię barwnikami, dając trwałą, połyskliwą dekorację ścianek.
Popyt na fajans - jak od Faenzy nazywali rzemieślnicy nowy typ naczyń - przekroczył wszelkie oczekiwania, i już wkrótce na szeroką skalę produkowano fajanse polewane, z których wykonywano zarówno naczynia, jak flizy (kafelki) i plastykę figuralną.
Jednocześnie produkcję fajansu rozpoczęto też na Majorce - stąd majolika.
Odkąd porcelana trafiła do Europy, stała się obiektem pożądania wszystkich ludzi, ale niestety stać na nią było tylko najbogatszych. Z chwilą, kiedy poznano tajniki produkcji fajansu, ludzie - w tym również i ci mniej zamożni, mogli pozwolić sobie na "odrobinę luksusu".
W końcu XV wieku fajanse włoskie osiągnęły szczytową fazę rozwoju w warsztatach Gubbio, Pesaro, Urbino. We Francji produkcję na szeroką skalę rozpoczęto od XVI wieku w takich miastach jak Paryż, Lyon, Rouen.
W Niemczech pierwsze fabryki powstały w Norymberdze, a w XV wieku w Frankental i Ansach. W Holandii najznakomitsze wyroby wytwarzano w Delft w wieku XVII - to tam powstał tak zwany fajans wschodni, podobny do chińskiej porcelany ze względu na swoją kruchość i motywy zdobnicze.
W Anglii najsłynniejsze były wyroby fabryki J. Wedgwooda.
W Polsce najlepsze fajanse wytwarzano w XVIII wieku w Korcu, Baranówce, Lubartowie, Nieborowie. Najbardziej znane po II wojnie były wyroby z fabryki we Włocławku.
Obecnie fajans stosuje się do wyrobu naczyń gospodarczych (głównie majolikowy) i przedmiotów dekoracyjnych. Z fajansów szamotowych lub skaleniowych powstają urządzenia sanitarne (wanny, umywalki), za to fajansowe wyroby techniczne produkuje się jako nieszkliwione, odporne na działanie kwasów i zasad. Najniższą jakością charakteryzują się fajanse ilaste, natomiast wapniowe mają niską wytrzymałość mechaniczną 
