REKLAMY

Ocena użytkowników: 5 / 5

Gwiazdka aktywnaGwiazdka aktywnaGwiazdka aktywnaGwiazdka aktywnaGwiazdka aktywna
 

Spis treści

Most wiszący

Prymitywne mosty wiszące z lian stosowane były zapewne już w odległej starożytności, nadal są też konstruowane przez społeczności pozostające na niskim szczeblu rozwoju. W strefie podzwrotnikowej z owych prymitywnych mostów wiszących, rozwinęły się wspaniałe mosty budowane przez Inków na wielkich obszarach zachodniej Ameryki Płd., zawieszone na linach splatanych z włókien roślinnych.
Zasadniczą konstrukcję nośną inkaskich mostów wiszących stanowiło 5 lin, których średnica dochodziła do 40 centymetrów. Dwie liny główne przechodziły przez kamienne pylony, a końce ich zamurowywano lub kotwiono głęboko w gruncie, za pomocą potężnych drewnianych belek. Trzy pozostałe liny, przymocowane do podstaw pylonów i usztywnianymi blokami poprzecznymi, tworzyły pomost, na którym leżała nawierzchnia z żerdzi, mat i mułu. Setki cieńszych lin łączyły główne liny nośne z linami pomostu. Inkaski most wiszący ulegał stale wahaniom, zwłaszcza podczas wiatru, ponieważ nie miał lin stabilizujących.
most inkaskiNajwiększy z inkaskich mostów (znany jako most wiszący San Luis Rey), zbudowano około 1350 roku, poprzez wąwóz rzeki Apurimac, na drodze Cuzco do Limy. Miał on 49 metrów rozpiętości, przetrwał do około 1890 roku.
W czasach rozkwitu imperiów Inków (XIV - XVI wiek) istniało około 40 wielkich mostów wiszących i około 100 mniejszych tego typu konstrukcji. Zachowały się też informacje o innych mostach, bliższych (z uwagi na użyte w ich konstrukcji materiały) nowożytnym mostom wiszącym. Około IV wieku w Indiach, budowano podobno mosty wiszące zawieszone na żelaznych łańcuchach, za ich przykładem od VIII wieku podobne mosty konstruowano w Chinach (gdzie już dawniej, od około IV wieku budowano mosty zawieszone na linach). Jednakże obie te rozwinięte formy mostów nie przetrwały do czasów nowożytnych, kiedy pomysł mostów wiszących pojawił się jako nowa idea.
W 1595 roku Fausto Veranzio opublikował projekt mostu wiszącego z połączonych ze sobą przegubowo żelaznych prętów. Pierwszy z nowożytnych mostów wiszących powstał w 1741 roku w Anglii nad rzeką Tees. Był on zawieszony na żelaznych łańcuchach i miał 21 metrów rozpiętości. Jednakże za właściwego pioniera uważa się Amerykanina J. J. Finleya, który wprowadził do ich konstrukcji sztywny pomost. Pierwszy most wiszący tego typu (o rozpiętości 21 metrów) zbudował Finley w 1801 roku w Jacob's Creek w Pensylwanii. W pierwszym dziesięcioleciu XIX wieku zbudowano w USA 40 mostów wiszących systemu Finleya.
Najsławniejszy z owych współczesnych amerykańskich mostów wiszących Newburyport Bridge o rozpiętości 73 metrów wzniósł J. Templeman nad jednym z kanałów rzeki Merrimack.
W Anglii pierwsze mosty wiszące ze sztywnym pomostem budował od 1820 roku S. Brown, a Smith wprowadził około 1820 roku do konstrukcji mostów wiszących liny stabilizujące. Mosty takie stały się popularne w całej Europie.
most MenaiNajwspanialszym z owych wczesnych mostów wiszących Menai Bridge, o rozpiętości 176,5 metrów zbudował w 1826 roku T. Telford nad cieśniną Menai. W 1828 roku w Wiedniu von Mites użył po raz pierwszy w konstrukcji mostu wiszącego stalowego łańcucha.
Jednym z najsłynniejszych był most wiszący na Dunaju w Budapeszcie (o rozpiętości 202 metrów), skonstruowany przez angielskiego inżyniera W. T. Clarka w 1845 roku.
W 1829 roku L. J. Vicat budując most wiszący na Rodanie użył zamiast łańcuchów kabli z drutów, stosując jednocześnie metodę (będącą nadal w użyciu odnośnie kabli z równoległych drutów) sporządzania ich na miejscu w konstrukcji, zamiast instalowania na wieżach gotowych już kabli. Jednakże kable z drutów wprowadził na dobre do konstrukcji mostów wiszących dopiero Amerykanin J. A. Roebling, który w 1844 roku wynalazł stosowaną do dziś, metodę sporządzania owych kabli z ciągłego drutu. Roeblink był twórcą wielu znanych mostów wiszących w USA. Brooklyn BridgeUkoronowaniem jego kariery był sławny Brooklyn Bridge w Nowym Jorku (łączący Brooklyn z Manhattanem) o rozpiętości środkowego przęsła 486 metrów, który wzniósł wespół ze swym synem W. A. Roeblingiem (1883 rok).
W II połowie XIX i w XX wieku najwięcej mostów wiszących budowano w USA, gdzie istniały warunki sprzyjające celowemu ich stosowaniu (szerokie rzeki i kaniony o wytrzymałych brzegach oraz oczywiście możliwości finansowe). W USA powstawały też mosty wiszące o rekordowych rozpiętościach, wprowadzono też tam liczne udoskonalenia ich konstrukcji.
Na początku XX wieku, dotychczas stosowane jako podpory, sztywne murowane, masywne wieże zastąpiono sprężystymi stalowymi pylonami. Po raz pierwszy użył ich w 1903 roku L. L. Buck w moście WIlliamsburg Brigde na East River (o rozpiętości 488 metrów). W oparciu o te doświadczenia i ulepszenia w XX wieku wykształcił się nowoczesny typ mostów wiszących. Mają one większe od mostów innych typów, stałe rosnące możliwości osiągania znacznych rozpiętości (światowy rekord rozpiętości przęsła od początku XIX wieku po dziś dzień z reguły należy do mostów wiszących, z przerwą od 1890 do 1929 roku).
Spośród licznych wybitnych amerykańskich mostów wiszących XX wieku na szczególną uwagę zasługują: Benjamin Franklin Bridge w Filadelfi przez rzekę Delaware, zbudowany w 1926 przez R. Modjeskiego (Modrzejewskiego), o rozpiętości 533 m, Ambasador Bridge w Detroit z 1929, George Washington Bridge w Nowym Jorku, zbudowany w 1931, Golden Gate Bridge w San Francisco (1280 metrów), skonstruowany przez J.B. Straussa, wreszcie most wiszący o rekordowej rozpiętości przęsła (1295 m) - Verrazano Bridge w Nowym Jorku, zbudowany w 1964 przez O.H. Ammanna. Najwybitniejszym mostem wiszącym Starego Świata jest most wiszący w Stambule ponad Bosforem (1973 rok) o rozpiętości przęsła 1070 metrów 

most Aizhai
Ciekawostka:

Najdłuższy i najwyżej wiszący most na Ziemi otwarto w Chinach, w marcu 2012 roku. Most Aizhai został zbudowany nad kanionem Dehang w Jishou i jest zawieszony na wysokości 335 metrów, jego rozpiętość wynosi 1176 metrów i jest szeroki na 24,5 metra. Dzięki niemu podróż pomiędzy dwoma miastami skróciła się z kilku dni, do zaledwie 8 godzin - można po nim jeździć dwoma pasami jezdni w obu kierunkach z dozwoloną prędkością 80 km/h. Zbudowano również specjalne przejście dla pieszych. Nocą przeprawa jest podświetlona 1888 lampkami.

Znaki drogowe | Karta rowerowa | Karta rowerowa - to proste | Wiersze miłosne | 1000 pytań | Naj naj naj