REKLAMY
tabliczka woskowa

Substancja nierozpuszczalna w wodzie.

Ze względu na pochodzenie, rozróżnia się woski: zwierzęce (np. wosk pszczeli, lanolina, olbrot), roślinne (wosk karnauba), mineralne (wosk ziemny), syntetyczne (ester oleinowy kwasu olejowego).

Znano i używano wosku już w starożytności.

W Egipcie, oprócz miodu i mleka, to właśnie wosk pszczeli był najpopularniejszym kosmetykiem.

W Grecji i Rzymie materiały piśmiennicze które wówczas znano (papirus, pergamin), były nie dosyć że drogie, to raz zapisane raczej do powtórnego użytku już się nie nadawały. Natomiast na tabliczkach woskowych można było nieskończoną ilość razy pisać, zacierać pismo i znów pisać. Z tego względu chętnie używano ich w szkołach, pisano na nich notatki, rachunki, pokwitowania i nawet listy. Do pisania służyła pałeczka stalowa - tzw. styl - na jednym końcu zaostrzona, na drugim zaokrąglona. Ostrym końcem pisało się lub raczej wydrapywało litery na wosku, a tępym zacierało to, co nie było już potrzebne.
świece woskowe

REKLAMY

Łatwość "zacierania" tekstu, powodowała, że czasem wiadomość mogła dotrzeć do adresata zafałszowana lub całkowicie zmieniona. Żeby uniknąć takich sytuacji, pokrywano właściwy list drugą warstwą wosku, na której pisano jakieś nieważne rzeczy : "Jak się masz, może przyjdziesz do mnie na obiad?", i tak dalej. Adresat takiego listu zdejmował ostrożnie wierzchnią warstwę wosku i dopiero odczytywał list napisany pod spodem.

Starożytni Rzymianie wymyślili również całe książki woskowe. Składała się ona z paru tabliczek. Każda tabliczka posiadała po obu stronach prostokątne wgłębienia, które wypełniano woskiem - żółtym albo zabarwionym na czarno. W dwóch rogach były wywiercone dziurki, przez które przeciągano sznurki, łączące książkę w całość. Pierwsza i ostatnia tabliczka od strony zewnętrznej nie miały wgłębień z woskiem. Dzięki temu, zamknąwszy książkę, można było nie obawiać się, że pismo wewnątrz się zatrze.

Od około II wieku n.e. wosku pszczelego używano do produkcji świec, zapalone pachniały miodem; do dzisiaj świece woskowe są ważnym elementem liturgii kościołów wielu wyznań. Ich wadą w porównaniu do świec łojowych była cena, natomiast zaletą był fakt, że podczas palenia nie wydzielają gryzącego dymu o brzydkim zapachu. Palą się przy tym równym płomieniem, odświeżając i jonizując powietrze, likwidują również zapach dymu tytoniowego.

Niebagatelną rolę odegrał wosk w zapisywaniu dźwięku. Po wielu wcześniejszych próbach z użyciem różnych materiałów, Thomas Edison właśnie wosku użył do pokrywania walców w swoim słynnym fonografie. W jego ślady poszedł również Emil Berliner - twórca płyt długogrających.

Poza tym wosku używano (i nadal się używa) w wielu innych dziedzinach życia:
starożytni szklarze znali technikę odlewania szkła w formie "na wosk tracony". Tym sposobem wyrabiano różne czarki, które potem wewnątrz zdobiono;
pieczęć woskowa przy pomocy wosku (lub laku) pieczętowano ważne dokumenty;
w depilacji - gorący wosk wyrabiany z łoju i żywicy nakładano na skórę, a po wystygnięciu odrywało się go wraz z włosami;
pierwsza nowoczesna szminka składała się z oleju rycynowego, wosku pszczelego i łoju jelenia;
najpopularniejszą wróżbą andrzejkową jest wróżenie z wosku, inaczej zwane laniem wosku przez dziurkę od klucza.

Obecnie woski stosowane są w przemyśle farmaceutycznym, jako składniki maści, oraz mieszanin do pokrywania drażetek, rozpuszczalniki dla substancji leczniczych, kosmetycznym (składniki kremów i kredek do ust), papierniczym, spożywczym, gumowym oraz do wyrobu świec, past, emulsji, farb i innych

Znaki drogowe | Karta rowerowa | Karta rowerowa - to proste | Wiersze miłosne | 1000 pytań | Naj naj naj