REKLAMY
camera obscura

Prosty przyrząd optyczny pozwalający uzyskać rzeczywisty obraz.

Pierwsze wieści o tej nowej dziedzinie wynalazczości człowieka pochodzą z roku 900 n.e. i dotyczą przyrządu, który zbudowali naukowcy islamscy dla prowadzenia obserwacji astronomicznych.

Także starożytni Chińczycy używali podobnych instrumentów do obserwacji.

Przyrząd był tak prosty, że na dobrą sprawę zbudować go w domu mógłby każdy z nas. Wystarczy pomalowana wewnątrz na czarno skrzyneczka, płytka matowego szkła i jedna dziurka.

Jeżeli dziurkę tę umieścimy w jednej ze ścian skrzyneczki, a ściankę przeciwległą zastąpimy matowym szkłem - ujrzymy na nim odwrócony wprawdzie do góry nogami i pomniejszony, ale niezwykle wierny obraz otoczenia. Obraz tak wierny, że ta "ciemna izba" (po łacinie camera obscura) zrobiła istną furorę wśród ... XVIII wiecznych  malarzy portrecistów.

REKLAMY

Narodzin camera obscura można się doszukiwać już w starożytnej Grecji. Już Euklides w swojej Optyce opisywał prostoliniowe rozchodzenie się światła, a zatem przewidział możliwość powstawania obrazu po przejściu promieni słonecznych przez niewielki otwór.

Pierwszą pewną wiadomość o niej, około roku 1020 podaje Arab Alhazen z Basry w swoich rękopisach, on też zaproponował użycie przyrządu do obserwacji zaćmień Słońca. Wzmianki o ciemni optycznej znajdują się również w pismach Rogera Bacona, oraz Leonarda da Vinci - około roku 1500.
W drugiej połowie XVI wieku ciemnię optyczną zaczęto ulepszać - głównie za zasługą Girolamo Cardano, oraz dzięki pracom wenecjanina Daniela Barbaro, który wymienił otwór na soczewkę zbierającą.
Po nim, w roku 1588, zabrał się za czarne pudełko camera obscura Neapolitańczyk Giambattista della Porta, który dodał do soczewki przysłonę. Zastosowano również wklęsłe zwierciadło, dzięki czemu uzyskiwano obraz większy i wyraźniejszy.
Kiedy jeszcze sto lat później Niemiec Johann Zahn skonstruował matówkę i w miejsce pierwotnej dziurki domontował wymienną optykę, udoskonalona ciemnia optyczna wkrótce znalazła zastosowanie w nowej dziedzinie - fotografii.
Rozwinął się z niej aparat fotograficzny.

seans z użyciem camera obscuraOprócz camera obscura w postaci dużego pokoju, w XVII wieku były w użyciu również inne warianty tego urządzenia: niewielkie komory przenoszone niczym lektyka z miejsca na miejsce, wyposażone w układ luster i soczewek rzutujący obraz na poziomą powierzchnię, na której mógł być odrysowany przez artystę; czy też noszone w ręku modele miniaturowe, stanowiące pudełko z ekranami z matowego szkła, z których obraz mógł być skopiowany lub odrysowany.

REKLAMY

Wielu artystów używało camera obscura, aby wierniej oddać kształty i perspektywę. Włoski malarz Canaletto (1697-1768) jest szczególnie znany jako twórca dokładnych i pełnych wyrazu widoków perspektywicznych namalowanych tą techniką.

W pewnym okresie czasu uprawiano nawet zabawę towarzyską polegającą na tym, że osoby zebrane w zaciemnionym pokoju, do którego wpadało światło tylko przez mały otworek w okiennicy, obserwowały rzucany na poziomy okrągły stół (przy pomocy ruchomych soczewek i pryzmatów) obraz ruchu ulicznego z zewnątrz.
W połowie XIX wieku ciemnia optyczna wyszła z użycia 

Znaki drogowe | Karta rowerowa | Karta rowerowa - to proste | Wiersze miłosne | 1000 pytań | Naj naj naj