Urządzenie służące do wykonywania z gliny przedmiotów i narzędzi techniką toczenia.
Początkowo naczynia można było wykonywać na dwa sposoby.
Pierwszy polegał na wydrążeniu kciukami w bryle gliny dziury, a następnie uformowaniu naczynia przez podnoszenie gliny wokół niej.
Druga metoda to zwijanie długiego wałka gliny w spiralę po to, by ścianki garnka tworzyły się równomiernie. Uformowanie naczynia o ściankach jednakowej grubości było jednak trudne, a nierówno ulepione garnki łatwo się tłukły.
Powstanie koła spowodowało, że zaczęto szukać dla niego również innych zastosowań - koło garncarskie pojawiło się około 3200 roku p.n.e. w Mezopotamii.
Była to poziomo osadzona drewniana tarcza, wprowadzana w ruch obrotowy napędem nożnym. Ułatwiło to formowanie symetrycznych o jednakowej grubości ścianek garnków, pozwoliło na "masową" ich produkcję, i przyczyniło się do powstania jednego z pierwszych zawodów - zawodu garncarza. 
Pierwszy dowód na istnienie koła garncarskiego znaleziono na egipskich rysunkach.
Garncarz obracał koło garncarskie nogami, jednocześnie kształtując rękoma garnek z umieszczonej na nim gliny. Obroty koła pomagały nadać wyrabianemu naczyniu pożądany symetryczny kształt. Gotowy wyrób podsuszał na powietrzu, wypalał w piecu, powlekał polewą przez napylenie lub zanurzenie w zawiesinie i ponowne wypalenie.
Prawdopodobnie najzręczniejszymi garncarzami byli Chińczycy. To z ich rąk wychodziły misternie wykonane wazy.
Na ziemie polskie znajomość kół garncarskich przynieśli Celtowie w III wieku p.n.e.
Obecnie koło garncarskie jest używane do wyrobów ludowych i artystycznych 
