Mechaniczny przyrząd lub aparat sztucznie sporządzony, zastępujący część ciała lub maskujący jakiś brak.
Proteza może służyć tylko celowi estetycznemu, np. szklane oko, lub sztuczna pierś u kobiet z niedorozwojem sutków lub po ich amputacji.
Dużo większe znaczenie mają jednak protezy kinetyczne zastępujące kształtem i funkcją brakującą kończynę lub uzębienie.
Do protez zalicza się także skomplikowane aparaty mające na celu czasowe przejęcie ważnej czynności życiowej, np. sztuczne płuco-serce, lub sztuczną nerkę.
Najdawniejsze wzmianki dotyczą protez kończyn dolnych. Znajdują się one w świętych księgach żydowskich Talmudzie. Arystofanes wspomina w swych pismach o pewnym aktorze, który występował w teatrze, mając protezę nogi. Herodot przekazał potomności, że Begesistrat uciekł z więzienia po odcięciu sobie nogi, którą był przykuty łańcuchem do muru. Potem poruszał się używając drewnianej nogi.
Pierwsza proteza nogi, która przetrwała do naszych czasów, znajduje się w muzeum w Londynie. Została ona znaleziona w grobie w Kapui. Pochodzi przypuszczalnie z okresu ostatniej wojny samnickiej toczonej pomiędzy Rzymem z jednej strony, a koalicją niezależnych ludów Italii (Samnitów, Lukanów, Sabinów) i Gallów, do których przyłączyli się Etruskowie, z drugiej - około 300 rok p.n.e.
Proteza jest wykonana z drewna, skóry, brązu i żelaza.
W literaturze medycznej nie ma wzmianek o protezach aż do XV wieku.
Z 1505 roku pochodzi wiadomość o rycerzu niemieckim Gotzu von Berlichingen, zwanym "żelazna ręka", który po utracie ręki w czasie oblężenia Landshut, otrzymał żelazną protezę, wykonaną przez nieznanego chirurga czy rzemieślnika.
Francuski pionier chirurgii Ambroży Pare z XVI wieku, wykonał osobiście wiele amputacji kończyn, stosował także typowe protezy zamiast górnej czy dolnej kończyny, które według jego wzorów wykonywali z metalu najlepsi płatnerze. 
Skonstruował także nowy typ protez kończyn np. protezę pozwalającą trzymać pióro przy pisaniu. Stosował też u swoich pacjentów charakterystyczne drewniane szczudła.
Konstrukcja protez kończyn dolnych w ciągu wieków ulegała niewielkim zmianom.
W XX wieku, szczególnie po I i po II wojnie światowej, dzięki zastosowaniu lekkich metali i tworzyw sztucznych (najwłaściwsze się okazało syntetyczne tworzywo plexiglas), protezy stały się lekkie, higieniczne, łatwe w użyciu i bardzo funkcjonalne. Duże znaczenie miało zastosowanie sztucznych stawów zawiasowych, o których pisał w 1963 roku Young z amerykańskiej kliniki Mayo.
Protezy kończyn górnych stanowią znacznie bardziej skomplikowany problem z uwagi na złożoność, różnorodność i precyzję wykonywanych rękami czynności.
Od dawnej protezy stanowiącej właściwie wypełnienie pustego rękawa, technika w służbie medycyny doszła w XX wieku do pomysłowych i precyzyjnych konstrukcji, umożliwiających wykonywanie różnych czynności, jak pisanie, malowanie, obsługa telefonu czy własna toaleta.
Proteza ręki, która wyposażona została w źródło energii, i była sterowana potencjałami bioelektrycznymi, została skonstruowana w 1955 roku w londyńskim szpitalu.
Największe chyba na świecie rozpowszechnienie zyskały sobie protezy dentystyczne.
Pierwsze protezy oczne z czasów Ambrożego Pare (XVI wiek), wykonane były ze złota lub srebra. Miały one na celu jedynie wypełnienie pustego oczodołu. W początkach XV wieku w Wenecji wykonano pierwsze protezy oczne szklane, o specjalnym kształcie. Były one szersze od strony skroniowej niż nosowej.
W 1898 roku Muller wprowadził protezy oczne w postaci cienkich blaszek. Od 1944 roku produkuje się protezy z żywic akrylowych - lżejsze i trwalsze.
Poza protezami gałek ocznych, które mają jedynie znaczenie estetyczne, istnieje wielki problem skonstruowania aparatów, które by osobom niewidomym mogły zastąpić wzrok.
Pionierem tego typu poszukiwań był polski okulista Kazimierz Noiszewski, który w 1889 roku skonstruował pierwszy model aparatu, tzw. elektroftalm. Noiszewski w swoim pomyśle wykorzystał zmienność przewodnictwa elektrycznego selenu w zależności od jego naświetlenia. Zasadniczą wadą tej konstrukcji była duża wielkość i ciężar.
Od 1960 roku, aż do swej śmierci, W. Starkiewicz pracował nad aparaturą zbudowaną na zasadach elektronicznych. Jego sztuczne oko ma 300 komórek fotoelektrycznych. Bodźce świetlne chwytane przez fotokomórki są przetwarzane na prąd elektryczny, który uruchamia 300 małych dotykadeł. Te ostatnie wywierając nacisk na skórę dają ociemniałemu sygnał, z której strony jest przestrzeń jasna, a z której ciemna 
1846 - Opatentowano protezę nogi.
1873 - Opatentowano złotą protezę na zęby.
