Winda (dźwig osobowy), to kabina poruszająca się w szybie pionowym i napędzana za pomocą liny i wciągarek.
Pierwszy dokładny opis takiego urządzenia zawdzięczamy Archimedesowi, który w Syrakuzach opracował takie urządzenie napędzane siłą mięśni.
W starożytności klasycznej stosowano podobne urządzenia dla uzyskiwania efektów teatralnych.
Kiedy w roku 80 n.e. cesarz Tytus zakończył budowę amfiteatru Flawiuszy (Koloseum), był on wyposażony w szereg wind i dźwigów, za pomocą których wciągano na arenę ludzi i dzikie zwierzęta. Podobne urządzenie było zamontowane w pałacu Nerona Domus Aurea (około 64 roku n.e). Dźwig miał kabinę wykonaną z drewna sandałowego, która poruszała się w szybie po czterech prowadnicach z twardego drewna. Winda poruszała się dzięki sile mięśni niewolników. Na dany sygnał obracali kołowrót, na który nawijała się okrętowa lina, a kolorowe znaki pokazywały, na które piętro kabina już została wciągnięta. Pomyślano również o bezpieczeństwie: w momencie, kiedy lina nośna uległa by zerwaniu - pod kabiną była przymocowana gruba poduszka skórzana nadmuchana powietrzem.
Podobne dźwigi znalazły się później w niektórych wielopiętrowych domach rzymskich.
Również cesarz Konstantyn II (władca cesarstwa wschodniorzymskiego), korzystał z dźwigu zainstalowanego w sali tronowej. Kiedy zasiadał na tronie, ten powoli podnosił się do góry, dzięki pomysłowej instalacji składającej się ze skórzanego miecha umocowanego pod tronem, złożonego w harmonijkę i połączonego przewodami z kilkoma mniejszymi miechami. Napełnienie powietrzem mniejszych miechów powodowało powolne napełnianie większego, a co za tym idzie podnoszenie tronu.
Ponowny rozwój zastosowania dźwigów osobowych miał miejsce na przełomie XV i XVI wieku. Do ich napędu używano wiatraków, w kopalniach pracowały dźwigi o napędzie wodnym.
Również wielki Leonardo da Vinci zajmował się tym zagadnieniem - na podstawie jego projektów A. Larini zbudował windę przy zastosowaniu bębnów linowych z napędzającym kołem zębatym. Używano już lin stalowych. 
W 1672 roku matematyk Erhard Weigel z Jeny zamontował w swoim domu dźwig w postaci, umieszczonego we wnęce na szynach jezdnych, jadącego krzesła, uruchamiany za pomocą liny pociągowej i wielokrążka. Został on później przeniesiony do Japońskiego Pałacu w Dreźnie. Urządzenie miało przeciwwagę i napęd ręczny.
W roku 1743 we Francji zbudowano pierwszą windę osobową z przeciwwagą.
W 1830 roku Anglicy Strutt i Frost zastosowali maszynę parową do napędu mechanicznego dźwigu osobowego. 
W połowie XIX wieku, w miastach zaczęto stawiać coraz wyższe budynki mieszkalne, gdzie wchodzenie po schodach na wyższe piętra było męczące i zabierało wiele czasu, dlatego też zaczęto szukać urządzeń ułatwiających wejście.
Sprawnie funkcjonujący dźwig osobowy wynalazł amerykański konstruktor Elisha Graves Otis z Nowego Jorku. Do rozreklamowania go wykorzystał Wystawę Światową otwartą w Nowym Jorku w 1853 roku.
Otis zaopatrzył swoją windę w samoczynny hamulec bezpieczeństwa, unieruchamiający klatkę w wypadku zerwania się liny. Testując urządzenie, kazał wnieść do kabiny ciężkie przedmioty, po czym wsiadł sam i wyjechał na wysokość około 10 metrów. Wtedy nastąpiło przecięcie liny - winda zaczęła spadać, ale po chwili mechanizm blokujący zadziałał i nastąpiło zatrzymanie.
Pierwszy dźwig osobowy oddano do użytku w pewnym nowojorskim domu towarowym w 23 marca 1857 roku.
W roku 1876, w Anglii zbudowano pierwszy dźwig okrężny (tzw. paternoster) dla głównego urzędu pocztowego w Londynie.
W 1880 roku Werner von Siemens użył do windy silnika elektrycznego.
Dopiero w lipcu 1882 roku, zamontowano pierwszą windę oświetlaną światłem elektrycznym.
W końcu XIX wieku windy byty już popularne w biurowcach i blokach mieszkalnych. Do wprawiania ich w ruch używano zarówno mechanizmów elektrycznych, jak i hydraulicznych.
Nowoczesne dźwigi osobowe muszą być szybkie i niezawodne. Te, zainstalowane w Empire State Building w Nowym Jorku, pokonują 366 metrów na minutę. Windy w najnowszych drapaczach chmur poruszają się jeszcze szybciej - przykładem niech będzie superszybka winda uruchomiona w 508-metrowym budynku Taipei Financial Center. Mechanicy Toschiby zaprojektowali urządzenie, które w ciągu minuty może pokonać (w górę !) aż 1010 metrów. Winda jest dźwiękoszczelna, poziom hałasu w jej wnętrzu nie przekracza 45 dB (tyle ile w limuzynie dobrej klasy), natomiast specjalny system zmienia ciśnienie powietrza tak, aby przy ostrym przyspieszaniu pasażerowie nie odczuwali napadów duszności i mdłości 
Sterownik elektryczny windy - 1922 rok - Larson (USA).
Ciekawostka:
Najszybsza winda na świecie znajduje się w Szanghaju i porusza się z prędkością 20,5 metrów na sekundę. Znajduje się w drugim co do wysokości budynku świata Shanghai Tower, który mierzy 632 metry wysokości. Wjazd na ostatnie piętro Pałacu Kultury taką windą zająłby zaledwie 9 sekund!
