Narkoza (znieczulenie ogólne), oznacza całkowitą i odwracalną utratę świadomości.
Dzieje się tak dzięki wprowadzeniu do organizmu leków anestetycznych. Wywołują one sen, niepamięć oraz zniesienie bólu.
Choć operację chirurgiczne przeprowadzane są od tysięcy lat, dopiero od niedawna odbywają się w sposób bezpieczny i bezbolesny dla pacjenta. Wcześniej aby zaradzić gwałtownym reakcjom osoby poddawanej zabiegowi imano się rozmaitych praktyk i eksperymentów. Wijących się z bólu przywiązywano pasami do stołu, upijano do nieprzytomności, parzono pokrzywami, żeby odwrócić uwagę, a nawet ogłuszano, co niejednokrotnie kończyło się poważnymi urazami głowy.
Sytuacja uległa zmianie dopiero około 1800 roku, kiedy to Huphry Davy, fizyk i chemik angielski, prowadził doświadczenia z podtlenkiem azotu.
Gdy wciągnął gaz do płuc, opanowała go tak wielka i niepohamowana radość, że nie mógł się powstrzymać od śmiechu. Lotną substancję o rozrywkowych właściwościach nazwano gazem rozweselającym i zaczęto stosować... na przyjęciach, częstując nią biesiadników.
Dość szybko okazało się, że oprócz wprawiania dobry nastrój, środek ma jeszcze jedną zaletę - uśmierza ból.
Udowodnił to pewien amerykański dentysta, Horace Wells. Najpierw zaciągnął się haustem N2O a następnie poprosił kolegę o wyrwanie zęba ... Zadziałało!
Wadą wynalazku był krótki czas działania. Można go było stosować podczas zabiegów stomatologicznych, ale nie przy skomplikowanych operacjach.
Rozwiązaniem okazał się eter. Nasączona nim chusteczka ułożona na twarzy pacjenta wprawiała go w błogi stan nieświadomości. Niestety substancja była wybuchowa, a zabiegi prowadzone w blasku świec niejednokrotnie kończyły się tragicznie.
Rozwiązanie w latach 40 XIX wieku znalazł szkocki lekarz James Simpson, odkrywając chloroform. Związek ten działa podobnie jak eter, ale jest znacznie bezpieczniejszy.
Do jego popularyzacji przyczyniła się najsławniejsza monarchini brytyjska - królowa Wiktoria - poddając się jego działaniu.
Lekarzem, który dokonuje znieczulenia podczas zabiegu jest anestezjolog.
